Category Archives: Lois Tverberg

Lois Tverberg

Czy Chrystus jest zakończeniem Prawa ?

7.11.2018

W Liście do Rzymian 10:4 Paweł pisze, że Chrystus jest „telos”, co zostało przetłumaczone: „Chrystus jest zakończeniem prawa”. Przetoczyło się mnóstwo debat na temat tego wersu, niemniej nieliczni zwrócili uwagę na zdumiewający sposób, w jaki wyraz „telos” jest używany w innych miejscach Nowego Testamentu.

Możecie wierzyć, lub nie, ale znajdujemy dwa inne miejsce gdzie różne formy „teleos” (zakończyć, ukończyć’ jest używany wraz z „prawem” w sensie, zachowywania lub wypełniania (posłuszeństwa) mu!

„Przeto ten, który cieleśnie jest nieobrzezany, a wypełnia (teleo) zakon, będzie sądził ciebie, który mimo litery zakonu i obrzezania jesteś przestępcą zakonu” (Rzm 2:27).

„Jeśli jednak wypełniacie (teleo) zgodnie z Pismem królewskie przykazanie: Będziesz miłował bliźniego swego jak siebie samego, dobrze czynicie” (Jk 2:8).

Z pewnością w tych wersach „teleo” nie znaczy „zakończyć, doprowadzić do końca”.

Zbadajmy znaczenie innego czasownika używanego w podobnym kontekście – „pleru”” („wypełnić” w sensie napełnienia). Znajdujemy go w Ewangelii Mateusza 5:17:
„Nie mniemajcie, że przyszedłem rozwiązać zakon albo proroków; nie przyszedłem rozwiązać, lecz wypełnić (pleru) ” 1)

Kolejny przykład użycia „pleru” w innym miejscu:
„Miłość bliźniemu złego nie wyrządza; wypełnieniem (pleru) więc zakonu jest miłość” (Rzm 13:10).

„Albowiem cały zakon streszcza się (pleru) w tym jednym słowie: Będziesz miłował bliźniego swego, jak siebie samego” (Ga 5:14)

Podobnie jak w przypadku „teleo” sens „pleru” tutaj jest taki, że raczej chodzi o podtrzymanie Tory, a nie proste zakończenie (szczegóły w części pierwszej).

Chrystus jest celem Tory

Continue reading →

Lois Tverberg

7 listopad 2018

Paweł mówi o wypełnianiu Prawa

Abraham i synowie

W przeszłości myśl, jakoby „Chrystus zakończył Prawo wypełniając go” była tradycyjnym uzasadnieniem tego, dlaczego chrześcijanie nie są zobowiązani do zachowywania praw Starego Testamentu.

Przeoczamy fakt, że w 15 rozdziale Dziejów Apostolskich pierwszy kościół ogłosił, że poganie nie muszą się nawracać na judaizm, być obrzezywani i przyjmować przymierze Tory, które zostało dane Izraelowi.

Powiedziano im, że zamiast tego, muszą zachować trzy proste, podstawowe prawa przeciwko bałwochwalstwu, niemoralności seksualnej oraz morderstwu – minimum wymagane od bojących się Boga pogan. Przyczyną tego, że od chrześcijan z pogan nie wymaga się zachowywania Tory nie było to, że jej aktualność została zakończona, lecz dlatego, że byli poganami (jak większość z nas).

Oczywiście, Paweł gorliwie przekazywał poganom, że nie wymaga się od nich zachowywania Tory, podczas gdy inni upierali się przy tym, aby ich obrzezać i zmusić do posłuszeństwa. On sam nadal zachowywał Torę i dowiódł tego Jakubowi, poproszony, aby to zrobił (Dz 21:24-26). Niemniej, ciągle utrzymywał, że poganie byli zbawieni bez przestrzegania jej i dowodził tego wskazując, że poganie byli napełniani Duchem Świętym, z chwilą gdy uwierzyli w Chrystusa, a nie po tym, gdy stali się wykonawcami Tory (Gal. 3:2-5).
Pisał również o tym, że Abraham nie przestrzegał praw Tory, która została dana 400 lat później, lecz został usprawiedliwiony przez wiarę (Ga 3:6-9) 2). Doszedł do wniosku, że wszyscy, którzy wierzą, są „Dziećmi Abrahama”, pomimo że ten termin jest zazwyczaj zarezerwowany dla obrzezanych Żydów.

Paweł korzystał ze zwrotu „wypełnić Prawo”

W tej dyskusji ważne jest to, że chrześcijanie powszechnie błędnie rozumieją znaczenie „Tory”, które tłumaczymy jako „prawo”. Kojarzy się nam z obciążającymi regulacjami prawnymi . W umyśle Żyda głównym znaczeniem „Tory” jest raczej nauczanie, prowadzenie, instruktaż, niż prawne ustalenia. Zwróć uwagę na to, że  „tora hesed” czyli: „nauka miłosierdzia” jest na języku  kobiety z Przyp 31 (w. 26, BG).

Dlaczego „Tora” jest tłumaczona jako „prawo”? Ponieważ, gdy Bóg poucza swoich ludzi, jak mają żyć, robi to z ogromnym autorytetem. Jego Tora wymaga posłuszeństwa i stąd ten wyraz przybiera znaczenie „prawa”. Niemniej, w potocznej mowie Żydów „tora” ma bardzo pozytywny sens, mówiący o tym, że nasz kochający Stwórca nauczy nas, jak mamy żyć. Uczyć innych jak mają żyć zgodnie z Bożymi poleceniami było radością i przywilejem. Taki też był cel każdego rabina, w tym również Jezusa.

Powstaje zatem pytanie, dlaczego, jeśli Tora to polecenia kochającego Boga, jak żyć,  poganie mieliby zostać wyłączeni z tych wspaniałych prawd? Paweł zaskakuje tym, że zarówno w Liście do Rzymian jak i Liście do Galacjan po długim czasie sprzeciwiania się temu, że muszą przestrzegać Tory, rzeczywiście odpowiada na to pytanie, wyjaśniają w jaki sposób mogą oni „wypełnić Prawo”.

Continue reading →

Lois Tverberg
6.11.2018

Część 1:   TUTAJ

Co Jezus miał na myśli, gdy powiedział: „nie przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić” (Mt 5:17).

Pastor Andy Stanley opublikował na łamach „Christianity Today” artykuł pt.: „Jezus zakończył Stare Przymierze raz na zawsze” w oparciu o myśl, że „wypełnić Prawo” znaczy „doprowadzić do końca” 1). Uczciwy czytelnik nie może uważać, że taka interpretacja wydaje się dziwna. Kilka wersów dalej czytamy, że Jezus zdecydowanie mówi coś całkiem przeciwnego. Co się tutaj dzieje?

Kluczem jest zwrot: „wypełnić Prawo”, który jest rabinicznym idiomem. Znajdujemy go w kilku innych miejscach Nowego Testamentu oraz w żydowskich powiedzeniach. Przysłuchanie się mu w tym kontekście rzuci światło na jego prawdziwe znaczenie.

Czytać Torę, aby wypełnić Torę

„Wypełnić” jest tłumaczeniem hebrajskiego lekajem (le-KAI-yem), oznaczającego: „podtrzymać”, „ustabilizować”, jak też: „dopełnić”, „uzupełnić”, „wykończyć”. David Bivin zwraca uwagę na to, że zwrot „wypełnić Prawo” często jest używany jako idiom oznaczający tak interpretować Torę, aby ludzie mogli być posłuszni tak, jak to rzeczywiście było zamiarem Boga 2)

Wyraz „znieść” to prawdopodobnie levatel, unieważnić, czy „la’akor”, wykorzenić, co znaczy: podważyć Torę przez błędną interpretację.
Przykład: prawo przeciwko cudzołóstwu może być interpretowane wyłącznie jako zdrada małżeńska, lecz nie dotyczące pornografii. Gdy Jezus ogłosił, że również pożądanie jest naruszeniem tego przykazania, wyjaśniał prawdziwy zamiar tego prawa, co w rabinicznym rozumieniu oznaczało „wypełnić Prawo”.

A teraz wyobraźmy sobie pastora, który mówi, że oszukiwanie na podatkach jest w porządku dopóki dajesz pieniądze do kościoła. To byłoby „rozwiązywaniem Prawa” – czymś co powoduje, że ludzie nie żyją zgodnie z Bożym zamiarem.

Oto kilka przykładów wykorzystania tego zwrotu z czasów bliskich Jezusowi:

Jeśli Sanhedryn zdecyduje znieść (wykorzenić, la’akor) prawo, mówiąc na przykład, że Tora nie obejmuje praw dotyczących sabatu czy bałwochwalstwa, że członkowie Rady nie muszą składać ofiary za grzechy, jeśli będą będą posłuszni Radzie; lecz jeśli Sanhedryn zniesie (la’akor) tylko część prawa, lecz wypełnia (lekayem) inną część, ponoszą za to odpowiedzialność.

Idźcie badać Torę, nie sądźcie, że zrobi się to samo. Ponieważ wasi współuczniowie wypełnią je (lekajem) pod waszą kontrolą. I nie polegajcie na swym własnym zrozumieniu 4)
(Tutaj mamy „wypełnić” w znaczeniu wyjaśnić i zinterpretować Pisma.)

Continue reading →